Το φορητό μηχάνημα απινίδωσης ή αυτόματος εξωτερικός απινιδωτής ( AED ) είναι μια συσκευή που αναλύει τον καρδιακό ρυθμό και αν διαγνώσει κάποιο πρόβλημα το οποίο χρίζει απινίδωσης (εννοούμε απλά αυτό που ξέρουμε από παλιά ως ηλεκτροσόκ) τότε προχωράει στην απινίδωση για να επαναφέρει τον καρδιακό ρυθμό στην σωστή συχνότητα του.
Επειδή είναι ιδιαίτερα μικρό σε μέγεθος και πολύ εύκολο και απλό στην χρήση του, πολλά από αυτά τα μηχανήματα έχουν τοποθετηθεί σε πολλά σημεία όπως ξενοδοχεία, υπουργεία, συνεδριακοί και εκθεσιακοί χώροι, γήπεδα, χώροι συναυλιών, πλοία όλων των τύπων, χώροι αθλοπαιδιών, χιονοδρομικά κέντρα, σχολεία, γυμναστήρια, εργοστάσια, ιδιωτικές εταιρίες περιπολικά αστυνομίας, πυροσβεστικά οχήματα, οχήματα για ναυαγοσώστες με αποκλειστικό στόχο να μεγαλώσει ο αριθμός ευκαιριών για την σωτηρία των ατόμων που έχουν υποστεί ανακοπή καρδιάς.
Σίγουρα θα σας κέντρισα το ενδιαφέρον τώρα αλλά πριν προχωρήσουμε σίγουρα θα σκέπτεστε “δεν έχω ανάγκη αυτό το μηχάνημα και σιγά μην πάθω ανακοπή”.
Σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελα να πάθετε ανακοπή ούτε κατά διάνοια αλλά όπως λέει και ένα παλιό γνωμικό “εύχομαι για το καλύτερο, αλλά προετοιμάζομαι πάντα για το χειρότερο” . Σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι να σας φοβίσει αλλά να σας ενημερώσει για τις στατιστικές ασφαλείας που υπάρχουν σε δημόσια κτίρια και τις πιθανότητες που έχετε ως εργαζόμενος ή ως εργοδότης να τύχει ένα περιστατικό τέτοιο στο χώρο σας.
Ένα απλό παράδειγμα είναι όταν είχα μια ενδιαφέρουσα συζήτηση σε ένα πυροσβεστικό σταθμό των Αθηνών για την θνησιμότητα των Πυροσβεστών στην Αμερική.
Στην ερώτηση μου προς τους συνάδελφους, ποια είναι η μεγαλύτερη αιτία θανάτου στους πυροσβέστες ; έθεσα τις ακόλουθες ερωτήσεις :
- Ασφυξία από τους καπνούς;
- Καρδιακή ανακοπή ;
- Τραύματα από κατάρρευση κτιρίων;
- Ηλεκτροπληξία;
- Εγκαύματα;
Φυσικά μου απάντησαν η ασφυξία λόγω καπνών ή τα εγκαύματα. Και όμως πόσο λάθος είχαν… βάσει στατιστικών μελετών το 40,4% των θανάτων των πυροσβεστών στην Αμερική οφείλεται σε καρδιακή ανακοπή!
Αλλά ας δούμε ψύχραιμα και αναλυτικά τι είναι ξαφνική ανακοπή καρδιάς και σε ποιον μπορεί να συμβεί ;
Η Ξαφνική ανακοπή καρδιάς είναι γνωστή και ως κοιλιακή μαρμαρυγή (ventricular fibrillation VT ) και είναι μια δυσλειτουργία της καρδιάς η οποία έχει ως αποτέλεσμα τον θάνατο του ασθενούς.
Δυστυχώς μπορεί να συμβεί στον οποιονδήποτε ανεξαρτήτου φύλου και ηλικίας και χωρίς προειδοποίηση ενώ πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν άτομα τα οποία έχουν καρδιακά προβλήματα ή έχουν κάνει εγχειρήσεις (bypass , μπαλονάκι, stent , αγγειοπλαστικής, χρήσης βηματοδοτών κ.α.) καθώς επίσης και άτομα με ύποπτο κληρονομικό παρελθόν.
Υπάρχουν ενδείξεις ή συμπτώματα για την ξαφνική ανακοπή καρδιάς; Όχι, δυστυχώς δεν υπάρχουν καθόλου ενδείξεις ή συμπτώματα. Το μόνο το οποίο μπορεί να θεωρηθεί σαν ένδειξη ή σύμπτωμα είναι η ίδια η ξαφνική ανακοπή καρδιάς.
Περισσότερο από 1.000.000 άνθρωποι χάνουν την ζωή τους καθημερινά στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αυτός ο τραγικός αριθμός αυξάνεται συνεχώς λόγω του “δυτικού τρόπου ζωής” (καθιστική ζωή, κάπνισμα, διατροφή, κ.α.).
Εκτός αυτού με επίσημα στοιχεία περισσότεροι από 10.000 ενήλικοι κάθε χρόνο στην Ελλάδα, παθαίνουν καρδιακή ανακοπή χωρίς να έχει προηγηθεί οποιοδήποτε άλλο σύμπτωμα (ποσοστό υπερδιπλάσιο από την δεύτερη αιτία θανάτου τον καρκίνο).
Για αυτό λοιπόν είναι τόσο σημαντικό να μπορεί να αντιμετωπισθεί άμεσα ένα περιστατικό ανακοπής καρδιάς με έναν αυτόματο εξωτερικό απινιδωτή.
Πως δουλεύει ένας αυτόματος εξωτερικός απινιδωτής; Ας το αναλύσουμε όσο πιο απλά γίνεται . Ένα πρόγραμμα το οποίο λειτουργεί με την φιλοσοφία ενός κλασικού καρδιογράφου αναλύει το καρδιακό ρυθμό μέσω των αυτοκόλλητων ηλεκτρόδιων που έχουμε κολλήσει στον ασθενή. Αφού γίνει η ανάλυση τότε ο αυτόματος εξωτερικός απινιδωτής μπορεί να ειδοποιήσει αν χρειάζεται θεραπευτική απινίδωση ή όχι. Αν χρειάζεται αμέσως ο αυτόματος εξωτερικός απινιδωτής δίνει ένα ηλεκτρικό ερέθισμα μέσω των ηλεκτρόδιων στο στήθος του ασθενούς και επιτυγχάνει την επαναφορά του καρδιακού παλμού. Σίγουρα θα αναρωτιέστε αν με μια απινίδωση “ξεμπερδεύουμε” και όλα μέλι γάλα!
Για να δούμε λοιπόν πόσος χρόνος χρειάζεται για την ανάταξη του σωστού καρδιακού ρυθμού και τι νιώθει ο ασθενής. Όταν γίνει χρήση του απινιδωτή, η καρδιακή λειτουργία επανέρχεται κατά κανόνα εντός των τριών πρώτων λεπτών.
Ο ασθενής δεν έχει απώλεια αισθήσεων, ούτε καν ζαλίζεται, και το μόνο που αισθάνεται είναι ένα τράνταγμα στο στήθος από τη λειτουργία του απινιδωτή.
Συνήθως επανέρχεται στη φυσιολογική κατάσταση και μπορεί να ζήσει μια άριστη ποιοτικά ζωή για πολλά χρόνια.
Και φαντάζομαι ότι η επόμενη σας ερώτηση θα είναι:
Μπορεί ένας αυτόματος εξωτερικός απινιδωτής να επαναφέρει έναν ασθενή στον σωστό καρδιακό ρυθμό “ΠΑΝΤΑ” ;
Σε ένα ποσοστό 92±% σύμφωνα με κλινικές μελέτες που έχουν γίνει, μπορεί ένας ασθενής να επανέλθει στον σωστό καρδιακό ρυθμό, σε κάθε περιστατικό όμως θα πρέπει να ειδοποιείται αμέσως το 166 (Ε.Κ.Α.Β.) για την άμεση διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο όπου θα παρακολουθείται πλέον από εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό. Πρέπει να καταλάβουμε ότι η χρήση ενός αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή δεν αντικαθιστά την παρουσία Ιατρού παρά μόνο δίνει στον ασθενή τον απαιτούμενο χρόνο που χρειάζεται για να τον μεταφέρουμε με ασφάλεια στο νοσοκομείο.
Σε καμία περίπτωση ακόμα και αν ο ασθενής συνέρθει πλήρως δεν πρέπει να αποφύγει την επίσκεψη στο νοσοκομείο.
Το μεγαλύτερο λάθος που κάνουμε ως λαός είναι να φοβόμαστε να πάμε στο νοσοκομείο. Πιέστε τον συγγενή σας η το αγαπημένο σας πρόσωπο μετά το περιστατικό ακόμα και αν ήταν ελαφρύ να μεταβεί στο νοσοκομείο για εξετάσεις και φυσικά καθοδόν μην ξεχάσετε να έχετε το φορητό απινιδωτή μαζί σας.
Τι γίνεται σε περίπτωση που το επεισόδιο δεν χρήζει απινίδωσης αλλά είναι μια λιποθυμία και εμείς μπερδευτούμε ; μπορεί να προκαλέσει κάποιο πρόβλημα ένας αυτόματος εξωτερικός απινιδωτής σε κάποιον υγιή η σε κάποιον ασθενή ;
Όχι! Αν ένας αυτόματος εξωτερικός απινιδωτής ανιχνεύσει κανονικό καρδιακό ρυθμό σε καμία περίπτωση δεν επεμβαίνει και πέφτει σε αδράνεια. Για τυχόν αστοχία ή λάθος οι αυτόματοι εξωτερικοί απινιδωτές έχει ειδικές δικλείδες ασφαλείας και σε κάθε περίπτωση “κλειδώνουν την λειτουργία τους”. Και μιας και ανέφερα πιο πάνω την συνοδεία του ασθενούς στο νοσοκομείο σίγουρα θα αναρωτιέστε αν μπορείτε να χειριστείτε ένα τέτοιο απινιδωτή και τι γνώσεις θα πρέπει να έχετε .
Τα σεμινάρια αυτά διενεργούνται από νοσοκομεία όπως το Ερρίκος Ντυνάν ή πιστοποιημένες εταιρίες και διαρκούν συνήθως 5 ώρες, μπορείτε να πιστοποιηθείτε για την ΚΑΡΠΑ είτε σε Εθνικό επίπεδο είτε σε Ευρωπαϊκό επίπεδο όπως και να έχει όμως δεν είναι κάτι κουραστικό και ασχέτως αν σας εύχομαι “αχρείαστο να είναι” ποτέ δεν πάνε χαμένες οι γνώσεις σε ένα άνθρωπο.
Γενικά οι αυτόματοι εξωτερικοί απινιδωτές είναι σχεδιασμένοι για να χρησιμοποιούνται σε έκτακτες περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει άμεση ιατρική βοήθεια αυτό σημαίνει ότι είναι αναγκαίοι επειδή κάθε δευτερόλεπτο που περνάει είναι κρίσιμο για τον ασθενή που έχει υποστεί ανακοπή καρδιάς. Επίσης σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό ο χρήστης του αυτομάτου εξωτερικού απινιδωτή να παρέχει ταυτόχρονα και τεχνητή αναπνοή ( CPR ). Σχεδόν όλα τα αεροπλάνα πλέον είναι εξοπλισμένα με αυτομάτους εξωτερικούς απινιδωτές (Aegean Airlines , Ολυμπιακές Αερογραμμές στα υπερατλαντικά ταξίδια της).
Καθημερινά πολλοί συνάνθρωποι μας χάνουν την ζωή τους από ξαφνική ανακοπή καρδιάς σε πολλούς δημόσιους αλλά και ιδιωτικούς χώρους, και ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος αυτήν την στιγμή είναι να υπάρχει ένας αυτόματος εξωτερικός απινιδωτής έτοιμος προς χρήση. Στο εξωτερικό “ΟΛΑ” τα αεροδρόμια διαθέτουν αυτόματους εξωτερικούς απινιδωτές ενώ εδώ στην Ελλάδα προς το παρόν μόνο το Ελευθέριος Βενιζέλος διαθέτει. Αν προσέξετε υπάρχουν αναρτημένοι σε διάφορες κολώνες εντός του αεροδρομίου.
Σε ότι αφορά την Ιατρική κοινότητα είναι ενδιαφέρον να δούμε ότι όχι μόνο αποδέχεται τους αυτόματους εξωτερικούς απινιδωτές αλλά και παροτρύνει την χρήση τους σε όλες τις περιπτώσεις μιας και είναι ο μόνος τρόπος να σωθεί ένας ασθενής εκτός νοσοκομείου.
Τα μεγαλύτερα ονόματα στον χώρο της καρδιολογίας και καρδιοχειρουργικής όπως ο Καθηγητής Καρδιολογίας Ιατρικού Πανεπιστημίου Αθηνών κύριος Δ.Κρεμαστινός (Διευθυντής Γενικού Νοσοκομείο Δυτικής Αττικής), ο Καθηγητής Καρδιολογίας Ιατρικού Πανεπιστημίου Αθηνών κύριος Δ.Κόκκινος (Διευθυντής Α’ Καρδιολογικής Κλινικής Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Νοσοκομείου), ο κύριος Ευθ. Λιβάνης (Επιμελητής Α’ και Β’ του Καρδιολογικού Τμήματος του Ωνάσειου), ο κύριος Δ.Χρυσός διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου, ο κύριος Εμ. Καλοκαιρινός (Πρόεδρος Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου) και πολλοί άλλοι προτρέπουν την χρήση των αυτόματων εξωτερικών απινιδωτών.
Η ιατρική κοινότητα στο εξωτερικό όπως στην Αμερική, στην Ευρώπη και στην Ασία προτρέπει και τους ιδιώτες να αγοράσουν αυτόματους εξωτερικούς απινιδωτές ως μέσο πρόληψης για τους ίδιους και τους συγγενείς τους.
Τέλος θα πρέπει ανεξαρτήτως αν είμαστε υπεύθυνοι ασφάλειας, διαχειριστές πολυκατοικίας ή απλοί συγγενείς που ανησυχούν για τον δικό τους άνθρωπο να σκεφτούμε πριν αγοράσουμε ένα φορητό εξωτερικό απινιδωτή τα παρακάτω :
Είναι όλοι οι αυτόματοι εξωτερικοί απινιδωτές ίδιοι ;
Όχι παρουσιάζουν αρκετές και σε μερικές περιπτώσεις σημαντικές διαφορές ανάλογα με την χρήση που προορίζονται. Υπάρχουν περιπτώσεις που ένας αυτόματος εξωτερικός απινιδωτής λόγω περιορισμένων δυνατοτήτων δεν μπορεί να επέμβει και αυτό να αποβεί μοιραίο για την υγεία του ασθενούς. Για αυτό καλό είναι να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στις δυνατότητες του και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του.
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν παντού ακόμα και στην ύπαιθρο ;
Οι αυτόματοι εξωτερικοί απινιδωτές είναι φτιαγμένοι έτσι ώστε να λειτουργούν σε κάθε περιβάλλον και με όλες τις συνθήκες. Καλό είναι όμως να είμαστε σίγουροι για τις προδιαγραφές του αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή που έχουμε αγοράσει!
Μπορεί ο οποιοσδήποτε να αγοράσει έναν αυτόματο εξωτερικό απινιδωτή;
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί ο οποιοσδήποτε να αγοράσει έναν αυτόματο εξωτερικό απινιδωτή αρκεί να έχει γνώσεις καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης παρακολουθώντας το ανάλογο σεμινάριο που πιστοποιεί και επίσημα την δυνατότητα χρήσης από τον κάτοχό του.
Έχει ημερομηνία λήξης ο εξωτερικός φορητός απινιδωτής ;
Σαφώς και όχι αλλά καλό θα ήταν να επιδιώκετε την αγορά μηχανημάτων με το υψηλότερο χρονικό περιθώριο εγγύησης ετών (ζητήστε να έχει εγγύηση από 5 μέχρι 7 έτη) και να σιγουρευτείτε για την επάρκεια ηλεκτροδίων, μπαταριών, αξεσουάρ την ποιότητα συνεργασίας που θα έχετε με την εταιρία που θα σας το παρέχει, καθώς το κόστος τους μπορεί να φτάσει και τα 3.000 ευρώ.
Πού εγκαθίστανται υποχρεωτικά οι εξωτερικοί απινιδωτές;
Στο άρθρο 3 περιλαμβάνονται όλοι οι χώροι, στους οποίους σύμφωνα με το νόμο εγκαθίστανται υποχρεωτικά οι αυτόματοι εξωτερικοί απινιδωτές.
Οι χώροι αυτοί είναι τα αεροδρόμια, τα λιμάνια, οι οργανωμένοι χώροι άθλησης, οι πύργοι ναυαγοσωστών, οι δημόσιες πισίνες, οι τράπεζες, τα ξενοδοχεία, οι κεντρικοί σταθμοί λεωφορείων, τα αεροπλάνα και τα πλοία.
Επίσης, κάθε δημόσια υπηρεσία, οργανισμός ή ιδιωτική επιχείρηση, στην οποία διακινούνται πέραν των 500 ατόμων ημερησίως, θα πρέπει να έχει απινιδωτή στο χώρο της.
Φυσικά, κάθε επιχείρηση ή οργανισμός, εφόσον δεν εμπίπτει σε αυτές τις διατάξεις, μπορεί εθελοντικά να εγκαταστήσει απινιδωτή στο χώρο της.
Οι απινιδωτές θα πρέπει να εγκαθίστανται σε περίοπτη θέση, με την κατάλληλη σηματοδότηση και σε σημείο, το οποίο να είναι εύκολα προσβάσιμο εντός 2 λεπτών το περισσότερο.
Κλείνω αυτό το άρθρο με κάτι που ειπώθηκε από έναν συνάδελφο μου στην Αμερική “Εύχομαι μια μέρα τα AED’s να χρησιμοποιούνται ευρέως σαν τους πυροσβεστήρες. Είναι πολύ απλό, αυτές οι συσκευές σώζουν ζωές και με αυτό το σκεπτικό είναι ευθύνη μας να υπάρχουν Αυτόματοι Εξωτερικοί Απινιδωτές παντού”
| Άρθρο του Ιωάννη Σ. Ρέτσιου | |
 |
Ο Ιωάννης Σ. Ρέτσιος είναι σύμβουλος Health & Safety και εκπαιδευτής μέσων ατομικής προστασίας, με περισσότερα από 20 χρόνια εμπειρίας πεδίου. Εξειδικεύεται στον εξοπλισμό και τις λύσεις αντιμετώπισης για επικίνδυνα υλικά (Haz.Mat) και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης C.B.R.N.e., παρέχοντας ολοκληρωμένη τεχνογνωσία σε οργανισμούς και επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται σε απαιτητικά περιβάλλοντα. https://www.linkedin.com |
Βιβλιογραφία – Πηγές:
- Cardiac Science U.S.A (AEDs)
- American Red Cross Health and Safety (AEDs)
- Firehouse Magazine (www.firehouse.com)
- Fireman Magazine (www.fireman.gr)
- Ε.Κ.Α.Β (ΚΑΡΠΑ)
- Νοσοκομείο Ερίκος Ντυνάν (ΚΑΡΠΑ)
Νομοθεσία
Σύμφωνα με την Εγκύκλιο της αριθμ. 1409/6.6.2007 από το Υπουργείο Υγείας, όλοι οι Δημόσιοι ή ιδιωτικοί χώροι όπως:
- Αεροδρόμια, Λιμάνια, Αεροπλάνα, Πλοία
- Υπουργεία, Δικαστήρια, Σωφρονιστικά Καταστήματα, Κοινοβούλιο και λοιπές Δημόσιες Υπηρεσίες
- Αθλητικά κέντρα
- Ξενοδοχεία, Σχολεία
- Εμπορικά κέντρα, Σταθμοί λεωφορείων
- Σιδηροδρομικοί σταθμοί και οποιοσδήποτε άλλος χώρος, όπου η άμεση πρόσβαση ιατρικής βοήθειας και απαραίτητου συνοδού εξοπλισμού είναι δυσχερής ή αδύνατη,
Θα πρέπει να διαθέτουν Αυτόματο εξωτερικό Απινιδωτή.
Ποιος μπορεί να τον χρησιμοποιήσει;
Τον ΑΕΑ χειρίζεται οποιοσδήποτε έχει εκπαιδευτεί στη Βασική Υποστήριξη Ζωής και τον Αυτόματο Εξωτερικό Απινιδωτή και εφαρμόζει τις οδηγίες του κατασκευαστή.
- Οποιοδήποτε άτομο που προσφέρει άμεση βοήθεια σε ένδειξη καλής θέλησης στο θύμα ΚΑ, με ή χωρίς τη χρήση ΑΕΑ, ακόμη και αν δεν έχει εκπαιδευτεί κατάλληλα, δεν θεωρείται ένοχο.
