Ζητήματα εφαρμοσμένης διάσωσης στην εργασία σε ύψος – Μέρος II

Η σημασία της θέσης του σώματος ενώ κάποιος αιωρείται μετά απο πτώση :

Το είδος της ζώνης ασφαλείας και ο τρόπος ασφάλισης του συστήματος προστασίας απο πτώση έχει ιδιαίτερη σημασία για τη διάσωση (αλλά και την επακόλουθη πορεία της υγείας) κάποιου ο οποίος έχει υποστεί πτώση από ύψος.

Στις εργασίες με ΜΑΠΠ, συνήθως οι εργαζόμενοι φορούν ζώνη με πιστοποίηση ΕΝ361 κατ`ελάχιστο.
Οι ζώνες αυτές έχουν 2 κρίκους προσαρμογής του συστήματος ανάσχεσης της πτώσης (σημεία «Α»), ένα στο στήθος και ένα στη πλάτη. Στα σημεία αυτά τοποθετείται ο ανακόπτης πτώσης.

Οι ζώνες είναι σχεδιασμένες έτσι ώστε σε περίπτωση πτώσης να κατανέμουν κατάλληλα στον κορμό του ατόμου την αναπτυσσόμενη δύναμη αλλά και μετά το πέρας αυτής να κρατάνε το σώμα σε σχετικά όρθια θέση, ώστε να απορροφούνται καλύτερα οι δυνάμεις που προκύπτουν από την ανάρτηση.  Επίσης το κενό που έχουν μπροστά, στη κοιλιακή χώρα, κατά την ανάρτηση επιτρέπει την πιο ελεύθερη κίνηση του διαφράγματος.

Αν ένας εργαζόμενος υποστεί πτώση (αιωρείται απο τον ανακόπτη πτώσης) και δεν μπορεί να απεγκλωβιστεί μόνος του, ο διασώστης θα πρέπει να απεγκλωβίσει τον παθόντα ο οποίος θα αιωρείται είτε απο το στερνικό σημείο ανάρτησης «Α» είτε από το σημείο ανάρτησης «Α» της πλάτης.  Το σημείο «Α» που έχει επιλέξει ο εργαζόμενος έχει μεγάλη σημασία για την εξέλιξη της διάσωσης.

Περιπτώσεις :

Α) Ανάρτηση από το σημείο Α του στέρνου:

Η τοποθέτηση του μονού/διπλού αναδέτη με αποσβεστήρα ή επανατυλισσόμενου απο το σημείο «Α» στο στέρνο έχει το μειονέκτημα του ότι δεν αφήνει πολύ χώρο μπροστά απο τον εργαζόμενο, ή μπορεί να τον δυσκολεύει κατά τη κίνησή του.
Ο εργαζόμενος θα έχει συνέχεια μπροστά του τους ιμάντες δηλαδή.

Όμως σε περίπτωση πτώσης, η θέση στην οποία θα αναρτηθεί έχει αρκετά πλεονεκτήματα τα οποία μπορεί να κάνουν τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου.

Η θέση που θα έχει κάποιος μετά απο τη πτώση του θα είναι κάπως έτσι :

Δίνεται στον εργαζόμενο η δυνατότητα να κάνει πιο άνετες ενέργειες για την αυτοδιάσωσή του ή τη διαχείριση (πρόληψη) του συνδρόμου αιώρησης. Είναι πολύ πιο εύκολη θέση για τοποθέτηση ενός ιμάντα ώστε να τεντώσει τα πόδια του οριζόντια, επειδή έχει ακριβώς μπροστά του τους κρίκους (καραμπίνερ). Επίσης, σε περίπτωση λιποθυμίας  (όπως στη φωτογραφία) υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες στο να μην υπάρξει μηχανική απόφραξη αεραγωγού από την έκταση προς τα πίσω της κεφαλής.

Συνήθως, το κεφάλι γέρνει προς τα πίσω. Ένας μικροτραυματισμός ή μικρή αιμορραγία[1] μπορεί να αντιμετωπιστεί ευκολότερα απο τον παθόντα. Η θέση αυτή, που ο εργαζόμενος ενώ έχει πέσει, βλέπει το σημείο ασφάλισής του συνεχώς του δημιουργεί ένα αίσθημα ασφαλείας το οποίο βοηθά θετικά στην διαχείριση του άγχους και του στρες, το οποίο είναι απόλυτα επιθυμητό για την πρόληψη/αντιμετώπιση του συνδρόμου.

Η τοποθέτηση σε φορείο κατευθείαν όταν φτάνει στο έδαφος είναι εφικτή (με τη κατάλληλη εκπαίδευση ενώ εξαρτάται απο τα συνοδά τραύματα).

Β) Ανάρτηση από το σημείο Α της πλάτης :

Αντίθετα με το σημείο «Α» μπροστά στο στέρνο, όταν ο εργαζόμενος τοποθετεί τον ανακόπτη του ή το διχαλωτό του στο σημείο «Α» στη πλάτη (σύνηθες για παράδειγμα στους εργαζόμενους στα αιολικά πάρκα ή τις σκαλωσιές), έχει το ασύγκριτο πλεονέκτημα της άνετης εργασίας, διότι δεν έχει μπροστά του ιμάντες να τον παρεμποδίζουν. Όμως σε περίπτωση πτώσης του η κατάσταση γίνεται αρκετά περίπλοκη.

Η θέση που θα έχει στη περίπτωση αυτή μετά απο πτώση θα είναι περίπου όπως φαίνεται στη παρακάτω φωτογραφία :

Ο κύριος κίνδυνος είναι σε περίπτωση λιποθυμίας, όπου λόγω της ανάρτησης, η κεφαλή θα γύρει προς τα εμπρός (υπερβολική κάμψη) με αποτέλεσμα τη μηχανική απόφραξη του αεραγωγού.

Αυτό θα οδηγήσει σε αναπνευστική και επακόλουθα σε καρδιακή ανακοπή.

Επίσης, ο διασώστης κατά τον απεγκλωβισμό δεν μπορεί να κάνει πολλές ενέργειες βελτίωσης της θέσης του εγκλωβισμένου (πχ ανύψωση ποδιών), ιδιαίτερα κρίσιμος παράγοντας αν η κατάβαση είναι μεγάλη ή σύνθετη, άρα χρονοβόρα. Η τοποθέτηση κατά τη κατάβαση κατευθείαν σε φορείο είναι αρκετά δύσκολη ειδικά αν υπάρχει τραυματισμός. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η μή οπτική επαφή του παθόντα με το σύστημα ανάρτησής του και η θέαση του κενού συνεισφέρει αρνητικά στο επίπεδο του στρες και του άγχους (κάτι το οποίο δεν είναι καθόλου επιθυμητό, όχι μόνο για τη καλύτερη αντιμετώπιση του παθόντα όσο και για την αρνητική εξέλιξη όσον αφορά το σύνδρομο αιώρησης).

Η αώρηση απο το σημείο «Α» στη πλάτη φέρνει το παθόντα σε μια θέση που βλέπει προς τα κάτω, χωρίς οπτική επαφή με το σημείο ανάρτησής του. Δεν βλέπει δηλαδή όλο το σύστημα ανάρτησης. Αν η ζώνη του δεν έχει ήδη έτοιμους ιμάντες (ποδοστήρια) προσαρμοσμένους επάνω της, ώστε εύκολα να τους ξετυλίξει και να πατήσει σε αυτούς, μειώνοντας τη πίεση στις μηριαίες φλέβες, τότε η κατάσταση γίνεται πιο δύσκολη.

Η τοποθέτηση ενός ιμάντα για να δημιουργηθεί «πάτημα» όσο αναμένει για τη διάσωσή του είναι εργονομικά δύσκολη και μπορεί να απαιτεί εκπαίδευση και συνεχή εξάσκηση, χωρίς να διασφαλίζεται ότι θα είναι εφικτό πάντα.

Συμβουλή : Σε εργασίες με εκτίμηση δυσκολίας διάσωσης πορτοκαλί/ κόκκινη αποφεύγετε να τοποθετείτε τον αναδέτη στο σημείο «Α» της πλάτης, προτιμήστε το σημείο «Α» του στέρνου.

Γ) Τι γίνεται στις εργασίες με χρήση σχοινιών :

Στις εργασίες με χρήση σχοινιών οι εναερίτες φορούν ολόσωμη ζώνη ασφαλείας με πιστοποιήσεις ΕΝ361, ΕΝ813 & ΕΝ518. Οι ζώνες αυτές έχουν τα 2 σημεία «Α» (προστασία απο πτώση) στη πλάτη και στο στέρνο, όμως η κύρια θέση ανάρτησης του εργαζόμενου είναι απο το κεντρικό κρίκο στο ύψος της λεκάνη, ώστε να βρίσκεται σε καθιστή θέση για να μπορεί να εργαστεί. Η καθιστή θέση όπως επίσης έδειξε το πείραμα των Rauch et al.[2] το 2019 μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες συσσώρευσης αίματος στα κάτω άκρα. Ακόμα και αν είναι ακίνητα τα πόδια του ενώ εργάζεται και δεν ακουμπάει/πατάει σε κάποια κατασκευή, ο χρόνος για την ανάπτυξη του συνδρόμου ξεκινά.

Σε περίπτωση αστοχίας του κύριου σχοινιού, ο εργαζόμενος θα μείνει αναρτημένος απο το στερνικό σημείο με τον ανακόπτη πτώσης του, οπότε η περίπτωση είναι σαν την «Α» παραπάνω. Σε περίπτωση όμως που για κάποιο λόγο ο εργαζόμενος λιποθυμήσει ενώ αιωρείται κανονικά απο το κεντρικό του κρίκο, τότε το σώμα του θα έχει μια θέση σαν «διαπασών».

Η θέση αυτή φέρνει το σημείο ανάρτησης πιο ψηλά απο το υπόλοιπο σώμα, όπως στη παρακάτω φωτογραφία :

Η θέση αυτή δημιουργεί συνθήκες διαταραχής της φλεβικής επιστροφής του  αίματος καθώς το συσσωρευμένο αίμα στα πόδια δεν μπορεί να επιστρέψει προς τη καρδιά, ενώ δυσκολεύεται λόγω υπερέκτασης του κορμού και η αναπνοή καθώς επηρεάζεται και το διάφραγμα.

Ο διασώστης μπορεί πλησιάζοντας το παθόντα, αφού πραγματοποιήσει σωστή πρωτοβάθμια εκτίμηση, να χρησιμοποιήσει (εάν είναι εφικτό και γνωρίζει), τεχνικές ώστε να τον φέρει σε πιο σωστή θέση ενώ μπορεί να κρατήσει τα πόδια του ψηλά μέχρι να ολοκληρωθεί ο απεγκλωβισμός (εάν δεν συνυπάρχει υποψία για Τραυματική Εγκεφαλική Κάκωση). Για να μην χάνεται χρόνος στη περίπτωση αυτή οι εναερίτες είτε δουλεύουν σε ζευγάρια είτε έχει τοποθετηθεί ένα σύστημα έτοιμο για διάσωση (rig for rescue) από τον επικεφαλής της ομάδας (πχ στο σύστημα της IRATA, τον τεχνικό level 3 που βρίσκεται εκεί).

Μια ειδική περίπτωση διάσωσης σε μεγάλο ύψος – Διάσωση σε Ανεμογεννήτρια:

Τα αιολικά πάρκα (ΑΠ) εμφανίζουν αρκετές προκλήσεις στο θέμα της  διάσωσης σε ύψος, καθώς περιλαμβάνουν κρίσιμους παράγοντες που αφορούν την επιχείρηση διάσωσης όπως μεγάλη (συνήθως) απόσταση από υγειονομικό σχηματισμό, μεγάλο ύψος του πεδίου διάσωσης (100+ μέτρα), σημεία με τεχνικές δυσκολίες εντός τους, δύσκολη πρόσβαση στο ΑΠ.

Η μεγάλη αλλαγή έγινε με την υιοθέτηση του προτύπου του GWO απο το μεγαλύτερο μέρος των εταιρειών. Το GWO First Aid και το Work at Height που μας εν-διαφέρουν περισσότερο στην μελέτη αυτή, έφεραν τυποποιημένη και ουσιαστική αλλαγή στις γνώσεις του προσωπικού των ΑΠ. Με τις 2 παραπάνω εκπαιδεύσεις οι εργαζόμενοι μπορούν να αντιμετωπίσουν μικρο-τραυματισμούς, παροχή βασικών πρώτων βοηθειών και ΚΑΡΠΑ, ενώ μπορούν με την ειδική συσκευή εκκένωσης-διάσωσης είτε να εγκαταλείψουν με ασφάλεια σε έκτακτη ανάγκη την ανεμογεννήτρια (Α/Γ) είτε να απεγκλωβίσουν ένα συνάδελφό τους απο την εσωτερική κλίμακα (που μπορεί να έχει υποστεί πτώση ή να μην μπορεί να κινηθεί μόνος του κτλ).

Όμως τα δύσκολα στοιχεία της διάσωσης σε Α/Γ παραμένουν. Σε ένα πιο σοβαρό συμβάν, η κατάσταση μπορεί να είναι πιο δύσκολη. Σε αρκετά ΑΠ δεν υπάρχει τρόπος να πλησιάσουν τα κλασικά ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ λόγω του δύσβατου δρόμου (απαιτείται 4Χ4 όχημα). Αυτή η παράμετρος απο μόνη της πρέπει να λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψιν της στα Σχέδια Έκτακτης Ανάγκης. Αντίστοιχα, σε συμβάν σε κάποιο στενό/περιορισμένο χώρο στο πάνω μέρος της Α/Γ (νασέλα, φτερά κτλ) μπορεί να υπάρχει εγκλωβισμός και να απαιτείται η συνδρομή της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας (ΠΥ) και θα πρέπει οι πυροσβέστες να ανέβουν χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα ΜΑΠΠ αλλά και να μεταφέρουν λοιπόν ειδικό διασωστικό εξοπλισμό.

Η απομάκρυνση ενός τραυματία με ελικόπτερο πρέπει να έχει μελετηθεί και δοκιμαστεί σε άσκηση για τα ΑΠ εκείνα που είναι είτε σε πολύ μεγάλη απόσταση απο κάποιο κατάλληλο υγειονομικό σχηματισμό είτε έχουν δύσκολη οδική πρόσβαση. Οι ειδικές μονάδες της ΠΥ, οι ΕΜΑΚ μπορούν να επέμβουν (με τα κατάλληλα ΜΑΠΠ) όμως πρέπει να υπολογίζεται ο χρόνος άφιξης σε κάθε ένα απο τα ΑΠ ξεχωριστά.

Οι προκλήσεις της διάσωσης απο στενό/περιορισμένο χώρο (confined space)  της Α/Γ ή αν υπάρχει σοβαρός τραυματισμός που απαιτεί μεταφορά με φορείο ξεφεύγουν από το πρότυπο του GWO Work at Height. Πρόσφατα, ο GWO ετοίμασε ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα το Advance Rescue Training (ART-Προχωρημένη εκπαίδευση διάσωσης)[3] το οποίο εκπαιδεύει τους εργαζόμενους στον απεγκλωβισμό ενός παθόντα απο διάφορα δύσκολα σημεία της Α/Γ, εισάγει βασικούς χειρισμούς σχοινιών, ενώ μαθαίνει τη χρήση φορείων για τη σωστή ακινητοποίηση και μεταφορά ενός τραυματία. Απο την οπτική της διάσωσης σε ύψος, πρόκειται για μια πάρα πολύ χρήσιμη εκπαίδευση, ειδικά για τους εργαζόμενους σε ΑΠ που είτε είναι πολύ απομακρυσμένα είτε έχουν δύσκολη πρόσβαση είτε είναι στη θάλασσα.

Με τη γνώση από το ART ο συνάδελφος του παθόντα μπορεί να ξεκινήσει τη παροχή βοήθειας (άν έχει το κατάλληλο εξοπλισμό), τον απεγκλωβισμό του παθόντα και με την άφιξη της ΠΥ ή άλλης εξωτερικής ομάδας (πχ 2^η ομάδα εκπαιδευμένων συναδέλφων που είναι κοντά) να ολοκληρωθεί η διάσωση, κερδίζοντας έτσι ουσιαστικά χρόνο που μπορεί να είναι απο 30 λεπτά εώς και 2+ ώρες (χρόνος άφιξης εξωτερικής οργανωμένης ομάδας διάσωσης). Αντίστοιχα, στα θαλάσσια πάρκα η χρήση ελικοπτέρων είναι ίσως η καλύτερη λύση για την ταχύτερη απομάκρυνση ενός παθόντα. Το θέμα αυτό απασχόλησε πρόσφατα και την ICAR[4].

Η συνεχής αύξηση των ΑΠ και η διασπορά τους μακριά απο υγειoνομικούς σχηματισμούς και ειδικές μονάδες της ΠΥ καθιστά μονόδρομο την εκπαίδευση του προσωπικού στο ART. Επίσης, σε συνεργασία με τις κατά τόπους υπηρεσίες της ΠΥ τα ΑΠ πρέπει να κάνουν κοινές εκπαιδεύσεις ή ασκήσεις αντιμετώπισης τραυματισμένου εργαζόμενου σε περιορισμένο χώρο ψηλά στην Α/Γ.

Μια υπενθύμιση εδώ : όταν γίνεται κίνηση φορείου για εκπαιδευτικούς λόγους σε μεγάλα ύψη, εντός του φορείου πρέπει να τοποθετείται ομοίωμα (dummy) με ρεαλιστικό βάρος όμως (70-80κιλά). Αυτό γίνεται για τη μείωση του ρίσκου στην έκθεση ανθρώπου σε ύψος σε αρκετά δύσκολη διαδικασία (όπως είναι η διάσωση με τη χρήση φορείου σε ύψος).

Για την καλύτερη παροχή πρώτων βοηθειών,ο GWO δημιούργησε επίσης την εκπαίδευση στις εξειδικευμένες πρώτες βοήθειες (Enhanced First Aid) [5] όπου ο εργαζόμενος μαθαίνει πιο πολλούς χειρισμούς καθώς και καλύτερη αντιμετώπιση τραύματος.

Ζητήματα για την εκπαίδευση για διάσωση σε ύψος :

Στο θέμα της εκπαίδευσης για «διάσωση απο ύψος» σε εργασιακό περιβάλλον, υπάρχει πληθώρα επιλογών ανάλογα με το είδος της εργασίας. Άλλη εκπαίδευση λαμβάνει κάποιος που θα ασχοληθεί με διάσωση σε εργασίες που γίνονται μόνο με ΜΑΠΠ και άλλη εκπαίδευση κάποιος που θα ασχοληθεί με διάσωση σε εργασίες που γίνονται με χρήση σχοινιών. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι είτε στη μία είτε στην άλλη περίπτωση, η εκπαίδευση δεν πρέπει να είναι μόνο τυπική, τυποποιημένη ή να πραγματοποιείται απο εκπαιδευτή δίχως αρκετή εμπειρία (πεδίου) στο αντικείμενο αυτό. Είναι πάντα χρήσιμο να γίνεται μια «έρευνα αγοράς» πριν επιλέξετε εκπαιδευτή και επιπλέον ζητήστε να μάθετε για την εμπειρία του στο αντικείμενο που ζητάτε, ώστε να βεβαιωθείτε ότι θα λάβετε τη κατάλληλη εκπαίδευση.

Στις περισσότερες εκπαιδεύσεις, οι τεχνικές διδάσκονται και εκτελούνται σε συγκεκριμένα σενάρια, συγκεκριμένης δυσκολίας ενώ συνήθως δεν δίνεται η δέουσα βαρύτητα στην σωστή αντιμετώπιση/αξιολόγηση της κατάστασης του παθόντα. Αυτό έχει τη λογική του ότι οι εκπαιδευόμενοι πρέπει να μάθουν τη θεωρία και τις βασικές τεχνικές. Ελάχιστες είναι δε οι εκπαιδεύσεις που συμπεριλαμβάνουν τη χρήση και μεταφορά φορείων, είτε στο έδαφος είτε σε ύψος. Έχει όμως πολύ μεγάλη σημασία η εκπαίδευση για τη σωστή πρόσδεση (ασφάλιση) των φορείων και η μεταφορά τους σε ύψος μέσω των πολλών και διαφορετικών τεχνικών που υπάρχουν.

Ένα άλλο ζήτημα προκύπτει απο την έλλειψη ρεαλιστικών εκπαιδευτικών σεναρίων, τόσο απο τη μεριά του χρόνου όσο και απο τις υπόλοιπες συνθήκες. Αυτό είναι εν γένη κατανοητό λόγω του ότι το χρονικό περιθώριο για εκπαίδευση στις εταιρείες είναι περιορισμένο οπότε η νοοτροπία είναι «ας εκπαιδευτούμε και θα κάνουμε μικρές ασκήσεις-drills στην εταιρεία ώστε να ανεβάσουμε το επίπεδο» κτλ. Στη πράξη όμως λόγω της καθημερινότητας, των καθηκόντων και των εργασιών αυτό αποδεικνύεται ιδιαίτερα δύσκολο. Η αλήθεια όμως είναι ότι ειδικά στις ομάδες διάσωσης εργοταξίων ή εργοστασίων, αυτό είναι καίριας σημασίας για τη λειτουργία τους. Οι ομάδες διάσωσης πρέπει υποχρεωτικά να έχουν συγκεκριμένο πρόγραμμα εξασκήσεων (όχι απαραίτητα μεγάλης κλίμακας) ώστε αφενός να εξασκούν τακτικά τις γνώσεις τους, αφετέρου να βελτιώνουν κάθε φορά και κάποια απο τις παραμέτρους που έχουν καταγραφεί (απο προηγούμενη άσκηση) και χρήζει βελτίωσης.

Στα θέματα των εφαρμογών πρώτων βοηθειών όλοι όσοι θα εμπλακούν σε επιχείρηση διάσωσης πρέπει να γνωρίζουν τι να κάνουν.

Αυτό σημαίνει ότι: να είναι εκπαιδευμένοι, να έχουν το κατάλληλο εξοπλισμό και να διατηρούν τις ικανότητές τους στη παροχή πρώτων βοηθειών μέσω συχνών ασκήσεων. Η μεταφορά σάκων επειγόντων σε θέσεις εργασίας σε ύψος και η παροχή πρώτων βοηθειών εκεί μπορεί να είναι δύσκολη διαδικασία. Για παράδειγμα, μπορεί ο παθόντας να έχει εγκλωβιστεί σε ένα πατάρι σε μια κατασκευή και να υπάρχει πολύ μικρός διαθέσιμος χώρος τριγύρω του για τις απαραίτητες ενέργειες.

Φυσικά, τα σενάρια είναι ανεξάντλητα όμως οι ομάδες διάσωσης θα πρέπει να είναι προετοιμασμένες για την αντιμετώπιση συμβάντος στο χώρο που δραστηριοποιούνται. Πρέπει όμως και οι εργαζόμενοι να είναι εκπαιδευμένοι στις βασικές πρώτες βοήθειες, καθώς αυτό θα τους αυξήσει την έννοια της πρόληψης ενώ θα μπορούν, ενδεχομένως, να προσφέρουν άμεση βοήθεια στο συνάδελφό τους αν είναι κοντά τους, όπως για παράδειγμα το σταμάτημα μιας αιμορραγίας (αν έχουν μαζί τους μια κατάλληλη συλλογή επειγόντων). Σε εργασίες σε εργοτάξια ή εργοστάσια που βρίσκονται σε δύσβατα ή απομακρυσμένα ή δυσπρόσιτα σημεία, όπου η εξειδικευμένη βοήθεια θα καθυστερήσει να φτάσει, είναι ζωτικής σημασίας να υπάρχουν διαθέσιμα στους εργαζόμενους που εργάζονται εκεί η γνώση αλλά και τα απαραίτητα εφόδια έτσι ώστε να είναι σε θέση να σταματήσουν μια αιμορραγία ή να προσφέρουν βασικού επιπέδου πρώτες βοήθειες.

Υπάρχουν πάρα πολλές επιλογές στην εκπαίδευση πρώτων βοηθειών, και αυτές οι γνώσεις και οι δεξιότητες είναι από τις πιο χρήσιμες που μπορεί να έχει ένας εργαζόμενος σε οποιοδήποτε εργασιακό χώρο.

Εφεδρικά Συστήματα Διάσωσης :

Τέλος, στις περισσότερες εκπαιδεύσεις είτε για εργασία σε ύψος είτε για διάσωση σε ύψος, αναφερόμαστε στην ανάγκη ύπαρξης του εφεδρικού συστήματος. Η εκπαίδευση βασίζεται στις κύριες τεχνικές με τη σκέψη του ότι «αν γίνει κάτι ή υπάρχει κάποια αστοχία, τότε θα είμαστε ασφαλείς γιατί θα έχει ενεργοποιηθεί το εφεδρικό σύστημα».

Εκεί όμως σταματάει η εκπαίδευση. Τι γίνεται όμως μετά; Ποιά είναι η συνέχεια; Για παράδειγμα αν κατεβάζουμε ένα φορείο απο ένα κλιμακοστάσιο με συνοδό διασώστη και λόγω μιας αστοχίας το σύστημα καταρρέει και ο διασώστης με το φορείο (με το παθόντα) αιωρούνται πλέον απο το εφεδρικό σύστημα. Τι θα γίνει στη συνέχεια που το σύστημα είναι υπο τάση; Ή αν σε ένα άλλο σενάριο ο διασώστης αδυνατεί να εκπληρώσει τις ενέργειες, ποιός θα τον βοηθήσει;

Αυτά τα θέματα πρέπει να τα εξασκούν οι έμπειροι διασώστες και οι έμπειρες ομάδες διάσωσης. Στην ορολογία είναι γνωστό ως «Rescue the rescuer».

Συστήνουμε λοιπόν όσους ασχολούνται με διάσωση σε εργασιακό περιβάλλον αφού ολοκληρώσουν επιτυχώς την εκπαίδευσή τους (1^ο βήμα), να ακολουθήσουν ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα ρεαλιστικών σεναρίων αυξανόμενης δυσκολίας σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα ώστε να εξασκήσουν και τελειοποιήσουν τις τεχνικές που έμαθαν σε διαφορετικά κάθε φορά σημεία του χώρου εργασίας τους (2^ο βήμα) και όταν το επιτύχουν αυτό, να εξασκηθούν στα σενάρια «διάσωση για τη διάσωση», όταν δηλαδή μια διάσωση σταματήσει (μπλοκάρισμα συσκευής κατάβασης ή πρόβλημα στο σχοινί ή στο συρματόσχοινο κ.α.) και θα πρέπει να δοθεί λύση (3^ο βήμα).

Σημεία Προσοχής:

1. Για να γίνει εξάσκηση στο 3^ο βήμα, θα πρέπει να έχει εξασφαλιστεί η πολύ καλή λειτουργία του 2^ου βήματος
2. Εισάγετε ρεαλισμό στις εξασκήσεις (ειδικά στο 2^ο βήμα) αυξανόμενης δυσκολίας και (σταδιακής) πολυπλοκότητας
3. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να καταγράφετε τα θετικά και αρνητικά της κάθε εκπαίδευσης και εξάσκησης ώστε να σχεδιάζετε την επόμενη με στόχο τη βελτίωση μιας παραμέτρου κάθε φορά.
4. Το «έσω έτοιμοι» και «τί θα γίνει άν..» πρέπει να υπάρχουν στο μυαλό του κάθε διασώστη κάθε στιγμή
5. Προέχει η ασφάλεια του διασώστη ->(μετά) η ασφάλεια της ομάδας διάσωσης -> (και τέλος) η ασφάλεια του παθόντα

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Σκοπός του παρόντος συγγράμματος είναι να εμβαθύνει σε καίρια ζητήματα τα οποία άπτονται των γενικών και ειδικών προτύπων, διαδικασιών και πρακτικών εφαρμογών που σχετίζονται με την ασφαλή εργασία σε ύψος αλλά και τη διάσωση σε αυτό περιβάλλον. Επισημαίνεται η ανάγκη για τη γνώση και εφαρμογή των απαιτήσεων του εκάστοτε πρότυπου ασφαλούς εργασίας σε ύψος αλλά και η ανάγκη ελέγχου για την εκπλήρωση των προϋποθέσεων του ανά περίπτωση.

Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα που αφορούν την εκτίμηση κινδύνου της εργασίας σε ύψος, τον ορθό σχεδιασμό της εκτέλεσης της αλλά και τον σχεδιασμό των διαδικασιών διάσωσης εάν και εφ’ όσον αυτή απαιτηθεί. Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι και με βάση τα θεσμικά νομικά κείμενα, ο προσχεδιασμός της διάσωσης συνοδεύει απαραίτητα την γραπτή «Μέθοδο Εργασίας» αποτελεί μέρος του «Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης» και είναι απαραίτητος πριν από την έναρξη των εργασιών σε ύψος, ενώ επιπλέον θα πρέπει να υπάρχουν άμεσα διαθέσιμα το κατάλληλο προσωπικό αλλά και υλικά / μέσα, για την πραγματοποίηση της.

Επιπλέον,στο παρόν κείμενο προτείνεται η εισαγωγή και χρήση ενός κωδικοποιημένου συστήματος εκτίμησης της δυσκολίας της διάσωσης ανά περίπτωση. Με βάση αυτή την κωδικοποίηση ο σχεδιαστής της επιχείρησης εργασίας σε ύψος και της διάσωσης από αυτό το πεδίο έχει ένα επιπλέον εργαλείο προκειμένου να αξιολογήσει ρεαλιστικά τις απαιτήσεις που προκύπτουν σε περίπτωση διάσωσης και να τροποποιήσει ανάλογα τις όλες διαδικασίες και το σχεδιασμό σε περίπτωση που διαπιστώσει ότι η διάσωση μπορεί να καθυστερήσει ή να μην είναι εφικτή με τον τρέχοντα σχεδιασμό.

Σε επίπεδο τεχνικών και πρακτικών εφαρμογών αναφερθήκαμε στην επιλογή του κατάλληλου σημείου προσαρμογής του μηχανισμού ανακοπής πτώσης στη ζώνη εργασίας του εργαζόμενου, καθώς και τα σχετικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα ανά περίπτωση.

Εν συνεχεία επισημάνθηκε η σημασία της εκπαίδευσης των εργαζομένων σε θέματα πρώτων βοηθειών και η αναγκαιότητα για την διάθεση κατάλληλων συλλογών ιατρικών επειγόντων στο χώρο αλλά και στο σημείο εργασίας σε ύψος. Οι γνώσεις και δεξιότητες που σχετίζονται με τις πρώτες βοήθειες αποτελούν ιδιαίτερα σημαντική παράμετρο που βελτιώνει τις συνθήκες της υγιεινής και ασφάλειας στο χώρο εργασίας κατακόρυφα. Αυτό σημαίνει ότι τόσο ο εργοδότης αλλά και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να επιδιώκουν την συχνή εκπαίδευση σε αυτό το αντικείμενο η οποία ιδανικά θα πρέπει να συνδυάζεται με τακτικές ασκήσεις ή επανεκπαιδεύσεις στην πορεία του χρόνου.

Εν κατακλείδι, ο τελικός στόχος του παρόντος δεν είναι να λειτουργήσει ως ένα κείμενο-κανόνας ή ως αυθεντία στα ζητήματα ασφαλούς εργασίας και διάσωσης σε ύψος, αλλά να συνεισφέρει με την διεύρυνση της οπτικής σε σχέση με το αντικείμενο, με την εμβάθυνση σε πρακτικά θέματα αλλά και να λειτουργήσει ως εφαλτήριο για την περαιτέρω βελτίωση των ορθών πρακτικών και προτύπων στο πεδίο αυτό, προκειμένου όλοι οι εργαζόμενοι σε ύψος να ολοκληρώνουν την κάθε εργασία τους σε ένα κατά το δυνατόν πιο ασφαλές περιβάλλον.

Ευχαριστίες :

Ευχαριστούμε τον κ. Δημήτρη Ελευθερόπουλο Συμβουλος Α&Υ για τη βοήθειά του στην ολοκλήρωση της εργασίας αυτής.

Επικοινωνία με τον αρθρoγράφο : https://www.linkedin.com

Σύνδεσμος : https://doi.org/10.5281/zenodo.5553162

Παραπομπές : 

[1] https://www.ekab.gr/files/entypa/EKAB-protes-voithies.pdf
[2] https://doi.org/10.1007/s00421-019-04126-5
[3] https://www.globalwindsafety.org/standards/the-gwo-advanced-rescue-training-standard
[4] https://www.alpine-rescue.org/ikar-cisa/documents/2019/ikar20190101006167.pdf
[5] https://www.globalwindsafety.org/standards/enhanced-first-aid-standard

* Το Fire Rescue Pedia έχει την άδεια δημοσίευσης για το άρθρο των κ.κ. :
ΘΕΟΦΑΝΗ ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗ
(Διάσωση εργαζομένων σε ύψος | Εναερίτης IRATA lvl.3 | BLS/FA/PHTLS Provider)
ΝΙΚΟΛΑΟY ΒΥΘΟΥΛΚΑ
(Πυροσβέστης ΕΜΑΚ | Τεχνικός IRATA | Εκπαιδευτής PHTLS | Εκπαιδευτής Τεχνικής Διάσωσης)